Projekt realizowany w ramach:
- Programu UE „Uczenie się przez całe życie” Grundtvig.
- Programu PFRON modułu B pn. „PARTNER III – wsparcie zadań i projektów realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe”.
- Dotacji Prezydenta Miasta Szczecina.
Międzynarodowy teatr osób z niepełnosprawnością intelektualną
Rok 2008 z inicjatywy Komisji Europejskiej ogłoszony został Europejskim Rokiem Dialogu Międzykulturowego. Jego główną ideą jest promocja tolerancji i wzajemnego szacunku pomiędzy przedstawicielami różnych narodów, kultur i religii. W działaniach realizujących te cele wzięły udział osoby z niepełnosprawnością intelektualną z Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Szczecinie. Było to możliwe dzięki udziałowi w partnerskim projekcie francusko – polsko – niemieckim pod nazwą: „Kultura i sztuka jako sposób wspierania niepełnosprawnych osób w byciu postrzeganym jako rzeczywiste osoby uczestniczące aktywnie w życiu społecznym”.
Inicjatorem przedsięwzięcia jest Centre d’Aide par le Travail ‘Les Atelier de la Mée z Chateubriant we Francji prowadzony przez organizację pozarządową działającą na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną – ADAPEI. Partnerami w projekcie, obok Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Szczecinie, są Lebens- und Arbeitsgemeinschaft Franziskus e.V. z Hamburga oraz Lebensgemeinschaft Johhanishag z Worpswede (Niemcy).
Głównym efektem projektu jest spektakl teatralny pt. „Kontakt czyli sekret Lei”, którego premiera odbyła się w dniach 15 – 27 listopada 2008 we Francji – Chateubriant, Nantes oraz w Paryżu. Spektakl spotkał się z ogromnym zainteresowaniem oraz aplauzem publiczności francuskiej wyrażonym owacjami na stojąco. Dla aktorów polskich szczególnym przeżyciem było uznanie wyrażone przez Panią Konsul Monikę Białecką reprezentującą Konsula Generalnego RP w Paryżu oraz przez Wiceprezydenta Miasta Szczecin Pana Tomasza Jarmolińskiego, którzy zaszczycili swoją obecnością premierę spektaklu w stolicy Francji.
Kolejne premiery odbyły się na przełomie stycznia i lutego 2009 w Niemczech (w Berlinie, Worpswede, Hamburgu, Bremie). Spektakle w Polsce – 5, 7 kwietnia 2009 (w Warszawie i Szczecinie) kończą ten trzyletni projekt.
Prezentowany spektakl teatralny wpisuje się adekwatnie w ogłoszony przez Unię Europejską motyw roku 2009, który został ogłoszony jest roki kreatywności i innowacyjności.
Jest to oryginalny i odważny pomysł – wspólne dzieło teatralne, które łączy osoby z niepełnosprawnością intelektualną żyjące w trzech różnych krajach. Opowiada o problemach znanych każdemu z nas: samotności, tęsknocie za drugim człowiekiem, konieczności podjęcia działania aby móc coś zmienić w swoim życiu, o trudzie poznania i zaakceptowania drugiego człowieka. Idea ta wypływa z bezpośrednich doświadczeń niepełnosprawnych aktorów i jest tworzona przez nich samych.
Fabuła spektaklu rozgrywa się w trzech różnych światach przedstawionych symbolicznie przy pomocy trzech kolorów. W pierwszym – niebieskim – żyją samotnie ludzie zamknięci w swoich domach. Każdy z nich ma marzenia, pasje, którymi chce się podzielić z innymi ludźmi. Otwiera swój dom, wychodzi ze swojej samotności, prezentuje swoje możliwości, umiejętności. Ale wokoło nie ma nikogo, kto chciałby zobaczyć co robi, wysłuchać go. Każdy z bohaterów rozgląda się wokół siebie – początkowo z nadzieją, potem ze smutkiem. Nie dostrzega nikogo w pobliżu, zamyka się w sobie, obojętnieje. Pewnego dnia jeden z bohaterów wpada na pomysł, że rozwiązaniem może być przyjaźń, miłość. Postanawia wyruszyć w podróż w poszukiwaniu tych wartości. Namawia innych, aby wyruszyli z nim na tę wędrówkę.
W drugim świecie – żółtym – codziennie, niezmiennie, na przystanku autobusowym spotykają się ci sami ludzie. Każdy z nich zajęty swoimi problemami, których nie potrafi rozwiązać, nie widzi innych osób wokół siebie. Pewnego dnia ci zabiegani, zajęci sobą ludzie spotykają na przystanku tajemniczą postać – prawdopodobnie kogoś z innej planety. Obiecuje ona, że na tej planecie rozwiążą się ich problemy. Pełni wiary, ze gdzieś tam będą szczęśliwsi – wyruszają w poszukiwaniu obiecanej planety.
W trzecim świecie – czerwonym – ludzie pracują bez przerwy. Innych zauważają tylko wtedy, gdy im w czymś przeszkodzą, staną na drodze. Wtedy starają się nakłonić ich do usunięcia się, albo sami szukają innego miejsca, aby znowu zająć się pracą, która daje im poczucie ważności. Pewnego dnia w ich otoczeniu pojawia się dziwny człowiek, który namawia ich na podróż na inną, lepszą, ciekawszą planetę.
Wszystkie grupy udają się na długą wędrówkę. W czasie jej trwania napotykają na różne przeszkody, przeżywają różne emocje: zachwyt, zdziwienie, zmęczenie, zatrwożenie, złość, radość.
Pewnego dnia spotykają się wszyscy razem. Początkowo są nieufni, ostrożni, podejrzliwi. Z czasem, gdy poznają się coraz lepiej, otwierają się przed sobą, dają innym to co mają najlepszego, to co było dotychczas tylko w nich. Doznają tego, za czym zawsze tęsknili – poczucia bycia częścią czegoś większego, przyjaźni. Mogą bezpiecznie podzielić się sobą z innym człowiekiem. Doznawszy przemiany chcą wrócić do swoich domów, bogatsi i świadomi swojego miejsca w świecie, poza granicą siebie samego, swoich krajów i swoich dotychczasowych wyobrażeń o świecie.
Treść sztuki wynika z bezpośrednich doświadczeń niepełnosprawnych aktorów, którzy zmierzyli się z trudem poznania i zaakceptowania drugiego człowieka w tym szczególnym doświadczeniu – z innego kraju, mówiącego innym językiem, o innej mentalności.
Spektakl teatralny jest głównym efektem projektu, ale nie jedynym. Towarzyszy mu wiele innych działań, w które zaangażowane są osoby z niepełnosprawnością intelektualną, wolontariusze, terapeuci. Są to: tworzenie scenografii, strojów aktorskich, nauka języka angielskiego, przygotowywanie międzynarodowych spotkań partnerów projektu (przygotowywanie posiłków, opiekowanie się gośćmi), wymiana doświadczeń dotyczących metod rehabilitacji w krajach biorących udział w projekcie. Bierze w nim udział około 60 osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz 20 osób wspomagających: terapeutów, wolontariuszy, profesjonalnych aktorów, reżyserów. Zespół aktorski tworzy 18 osób (po 6 osób z każdego kraju). Pozostałe osoby uczestniczą w innych wymienionych działaniach przedsięwzięcia.
Projekt realizuje wielorakie cele. Po pierwsze jest doskonałym narzędziem edukacji społecznej. Prezentuje twórczy potencjał osób z niepełnosprawnością intelektualną, promuje te osoby jako równorzędnych, pełnowartościowych członków społeczności, lokalnej, które mogą godnie ją reprezentować w szerszych kręgach społecznych. Promuje dobre praktyki wdrożenia w życie idei Zjednoczonej Europy. Po drugie rozwija i propaguje nową metodę edukacyjną – wykorzystanie teatru w edukacji ustawicznej osób z niepełnosprawnością intelektualną. W czasie trwania projektu profesjonaliści wymieniają się doświadczeniami, uczą się od siebie, wypracowując w ten sposób oryginalną metodykę edukacji poprzez teatr. Po trzecie – dzięki częstym kontaktom, w czasie wielogodzinnych dyskusji i prób rodzą się przyjaźnie, uczestnicy projektu poznają się, przełamują stereotypowe przekonania, uczą się siebie wzajemnie, szukają sposobów porozumiewania się, wykorzystują nabyte zdolności aktorskie do komunikacji pozawerbalnej.
Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że dzięki prezentowanemu przedsięwzięciu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną wniosły do dialogu międzykulturowego swój oryginalny punkt widzenia powstały na bazie własnych doświadczeń starania się o akceptację społeczną, tolerancję i zrozumienia dla swojej indywidualności i inności.
Z tego powodu projekt został promowany jako przykład dobrej praktyki na międzynarodowych konferencjach poświęconym europejskim doświadczeniom w edukacji międzykulturowej w Istambule (Turcja) oraz w Bordeaux (Francja).
Poniżej zapis video spektaklu pt “Kontakt czyli sekret Lei”
Pobierz film:
Opracowanie:
Maria Kurek – koordynator projektu
Barbara Jaskierska – przewodnicząca Zarządu Koła w Szczecinie
Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym
Ponadto projekt uzyskał wsparcie finansowe oraz rzeczowe od:
